74. lata temu, 11 lutego 1945 r. Polkowice zostały wyzwolone przez Armię Czerwoną. Tak przedstawiała to narracja historyczna przez wiele powojennych dekad. Jednak sowieci zajęli miasto dwa dni wcześniej.
74 lata temu, w ramach tzw. operacji dolnośląskiej, wojska sowieckie zajęły Polkowice. Do niedawna niewielu historyków zajmowało się tym epizodem II wojny światowej. O kilku szczegółach mogliśmy się dowiedzieć m. in. z artykułów „Gazety Wrocławskiej”, publikowanych z okazji 70. rocznicy operacji dolnośląskiej, a ostatnio także z badań źródłowych stowarzyszenia Bóbr 1945.
Z ustaleń Roberta Primke i Macieje Szczerepy, bazujących m. in. na dokumentach z archiwów rosyjskich, wynika, że w nocy z 8/9 lutego 1945 r. gen. płk. Dymitrij Leluszenko, dowódca 4 Armii Pancernej, wydał rozkaz zajęcia Polkowic. Rozkaz miały wykonać siły 17 Brygady Zmechanizowanej Gwardii, należące do stacjonującego wówczas w Rudnej 6 Korpusu Zmechanizowanego Gwardii. Rozkaz dotyczył opanowanie Polkowic i utrzymania miasta do czasu nadejścia posiłków ze 112 Dywizji Strzeleckiej (13 Armia).
Niestety, z wyznaczonymi do zajęcia Polkowic siłami 17 Brygady Zmechanizowanej nie było łączności. W tej sytuacji gen. Leluszenko polecił wykonanie tego zadania dowódcy 56 Pułku Pancernego, jednocześnie nakazując 112 Dywizji Strzeleckiej współdziałanie z pułkiem. Sowieci wyruszyli z okolic Rudnej. Po drodze złamali opór niemieckich jednostek w Barszowie. Po południu 9 lutego, przez Żuków i las pomiędzy Guzicami oraz Trzebczem, dotarli do Polkowic. Niemcy mieli tu umocnione pozycje, skierowane głównie na zachód. Rosjanie zaatakowali od północy (szosa na Głogów).
Jednak w wyniku zaciętego oporu żołnierzy należących prawdopodobnie do 20 Dywizji Grenadierów Pancernych oraz 280 Dywizjonu Przeciwlotniczego, Rosjanie byli zmuszeni przejść do obrony okrężnej. Wzmocnieni 10 czołgami T-34-85 z 49 Brygady Zmechanizowanej, sowieci odparli co najmniej kilka kontrataków niemieckich jednostek pancernych. Ostatecznie sowieci zajęli miasto 9 lutego ok. godz. 17.
Mimo, że Polkowice zostały zajęte przez Rosjan 9 lutego, w oficjalnej historiografii powojennej za datę „wyzwolenia” naszego miasta przyjęto 11 lutego. Jak czytamy w opinii Instytutu Pamięci Narodowej „11 lutego 1945 r. przez oficjalną propagandę (radziecką, a nast. PRL-owską) był uznany za datę wyzwolenia Legnicy i miast regionu spod panowania faszystów. Ze względu na doświadczenie zniewolenia podczas okupacji sowieckiej w latach 1939-1941 i po 1944 roku nie powinno gloryfikować się zwycięstw Armii Czerwonej”.
Więcej na ten temat w najbliższym numerze “Gazety Polkowickiej”.
POLKOWICE.EU
