Wczoraj odbyły się uroczystości upamiętniające 75 rocznicę Nocy Kryształowej. W uroczystościach udział wzięli m.in.: wnuk ostatniego głogowskiego rabina Leopolda Lukasa, Jego Ekscelencja Abp prof. dr hab. Henryk Muszyński, Prymas Polski Senior oraz przedstawiciele Gmin Żydowskich w Legnicy.
Konferencja poświęcona była była historii losów społeczności Żydowskiej, mieszkającej w Głogowie do II Wojny Światowej. Pretekstem do przygotowania tej konferencji stała się 75 rocznica Nocy Kryształowej oraz 20-lecie wzniesienia pomnika w miejscu dawnej głogowskiej synagogi. Połączona była z promocją publikacji książki “Żydzi – Głogowscy. Dzieje i Kultura”, napisanej przez dra Franka Lucasa potomka ostatniego głogowskiego rabina.
“Zniszczenie synagogi i innego mienia głogowskich Żydów, a później ich zagłada nastąpiła w państwie niemieckim przy współudziale także ówczesnych mieszkańców Głogowa, niejednokrotnie bliskich sąsiadów ofiar. Pomnik wznieśliśmy wysiłkiem polskiej społeczności miasta, w którym nie ma teraz już gminy żydowskiej” – mówił Prezydent Jan Zubowski. Mimo, iż w Głogowie nie ma już Gminy Żydowskiej to jednak przedstawiciele gmin żydowskich z innych miast i różnych krajów odwiedzają Głogów.
Abp prof. dr hab. Henryk Muszyński mówił o tym, że pamięć o tych wydarzeniach powinna nam służyć do tego, aby podobne rzeczy nigdy się już nie wydarzyły – “To była nie tylko ogromna dyskryminacja całego narodu, ale to było także dążenie do zatarcia pamięci” – powiedział.
Uczestnicy konferencji mówili nie tylko o historii, ale także o teraźniejszości i przyszłości. Przewodniczący Gminy Wyznaniowej Żydowskiej we Wrocławiu Aleksander Gleichgewicht mówił o tym, że mimo iż te wydarzenia miały miejsce 75 lat temu, dziś nadal jesteśmy świadkami mordów i prześladowań – “Na naszych oczach mordowano ludzi w Bośni, na naszych oczach mordowano miliony ludzi w Ruandzie i cały czas morduje się dziesiątki tysięcy niewinnych w Syrii”. Takie obchody jak 75 rocznica Nocy Kryształowej powinny przypominać nam, że to nie koniec walki o prawa człowieka i wzajemny szacunek – mówił przewodniczący Gminy.
Po konferencji, jej uczestnicy uczcili pomordowanych Żydów pod pomnikiem, w miejscu dawnej głogowskie synagogi, gdzie złożyli kwiaty.
W historii Głogowa Gmina Żydowska odegrała szczególną rolę. Prawa i przywileje Gmina otrzymała już pod koniec XIII w. Do połowy lat 30 – tych ubiegłego wieku, Żydzi stanowili elitę Głogowa. Byli to lekarze, prawnicy, wysocy urzędnicy ludzie nauki i kultury, a przede wszystkim przedsiębiorcy i handlowcy. Z Żydowskiej społeczności Głogowa wyszło wielu znanych na całym świecie naukowców, medyków i pisarzy. Głogowska synagoga wybudowana pod koniec XIX wieku należała do największych i najpiękniejszych w ówczesnych Niemczech.
W nocy z 9 na 10 listopada 1938 r. hitlerowcy przeprowadzili masową akcję niszczenia żydowskiego mienia, wybijania szyb w ich sklepach, wywlekania z domów i bicia Żydów. Te wydarzenia zostały nazwane Nocą Kryształowa od potłuczonego szkła zalegającego na ulicach niemieckich miast. To wszystko działo się przy całkowitej bezczynności miejscowych władz policji. Wszyscy Żydzi zostali do 1942r. wywiezieni do obozów koncentracyjnych, gdzie w większości ulegli zagładzie. Do obozu wywieziony został także dr Leopold Lukas, który 40 lat był naczelnym Rady Gminy. Lukas zmarł z wycieńczenia pod koniec 1943 r. Dla upamiętnienia roli Gminy Żydowskiej w 55 rocznicę tych wydarzeń, w 1993 r. wybudowano w miejscu zburzonej synagogi, pomnik.
