Niedziela, 26 maja. Lepiej zagłosuj w wyborach do Parlamentu Europejskiego

Już 26 maja odbędą się wybory do Parlamentu Europejskiego. Polki i Polacy biorą w nich udział mniej licznie niż w wyborach parlamentarnych czy prezydenckich. Dla Polski będą to czwarte wybory do Parlamentu Europejskiego. Tym razem, zależy od nich szczególnie wiele: nie tylko kwestie pragmatyczne jak budżet, tempo rozwoju gospodarczego, ale także wybór wartości i kierunek rozwoju Unii Europejskiej. Dlatego takie znaczenie ma zaangażowanie wyborców, którzy dotąd nie wykorzystywali w pełni swoich praw. W 2014 roku frekwencja wyniosła niecałe 24%. Niższy wynik był tylko na Słowacji i w Czechach. Miejmy nadzieję, że polityczny spór o to, jaka powinna być Europa, pobudzi jak najwięcej osób do zabrania głosu.

Grupy polityczne w Parlamencie Europejskim

W Parlamencie Europejskim jest ponad 90 różnych przedstawicieli partii narodowych, którzy  łączą się w grupy polityczne i przedstawiani są jako członkowie tych frakcji, wybrani z danych krajów. Aby utworzyć grupę, potrzeba 25 osób z 7 różnych państw członkowskich. Grupy są więc wielonarodowe i odzwierciedlają główne europejskie nurty światopoglądowe.

Obecnie jest 8 grup (w kolejności od lewej strony Parlamentu):

• Zjednoczona Lewica Europejska/Nordycka Zielona Lewica (GUE/NGL)
  52 posłów i posłanek z partii narodowych o poglądach lewicowych, socjalistycznych, komunistycznych, eurosceptycznych partii zielonych oraz partii protestu wobec kryzysu gospodarczego po 2009 roku. W grupie nie ma posłów z Polski.
  
  
• Postępowy Sojusz Socjalistów i Demokratów (S&D)
  Druga pod względem wielkości frakcja (186 osób). Dominuje nurt centrolewicowy, silny profil proeuropejski, choć jest krytyczna wobec niedostatecznego rozwoju tzw. unii społecznej, tj. współpracy europejskiej w zakresie polityki społecznej, zdrowia publicznego czy edukacji. Posłowie z Polski w S&D zostali wybrani z list Sojuszu Lewicy Demokratycznej.
  
  
• Zieloni/Wolne Przymierze Europejskie
  52 posłów i posłanek z partii zielonych oraz partii niektórych regionów i mniejszości narodowych, np. partia szkocka, galicyjska. Grupa o profilu proeuropejskim. W grupie nie ma posłów z Polski.
  
  
• Porozumienie Liberałów i Demokratów na rzecz Europy (ALDE)
  68 posłów i posłanek z partii liberalnych oraz z „nowego centrum”, tj. Obywatele (Hiszpania), En Marche (Francja). Grupa najbardziej niejednorodna światopoglądowo, są w niej zarówno silne głosy euro-federalistyczne, jak i bardziej zachowawcze (holenderskie VVD, czeskie ANO). W grupie obecnie nie ma posłów z Polski, w przeszłości do grupy należeli posłowie Unii Wolności (2004-2009).
  
  
• Europejska Partia Ludowa (EPP lub EPL)
  Największa frakcja (217 członków). Profil centroprawicowy, wchodzą do niej partie liberalno-konserwatywne, agrarne i chrześcijańsko-demokratyczne (chadeckie). Przywódcy grupy pozycjonują ją wyraźnie proeuropejsko. Posłowie PO i PSL są polskimi członkami grupy, tworząc łącznie jedną z największych delegacji narodowych w ramach EPL (22 posłów).
  
  
• Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy (ECR lub EKR)
  75 posłów i posłanek głównie z brytyjskiej Partii Konserwatywnej (19) oraz polskiego PiS (18). Grupa konserwatywna, krytyczna wobec pogłębiania integracji, sceptyczna wobec obecnych ram integracji.
  
  
• Europa Wolności i Demokracji Bezpośredniej (EFDD)
  41 osób z eurosceptycznej partii z Wielkiej Brytanii UKIP oraz włoskiego Ruchu Pięciu Gwiazd. Grupa bez dominującej ideologii, oprócz ogólnego sceptycyzmu wobec integracji europejskiej. W grupie jest jeden poseł z Polski wybrany z list Kongresu Nowej Prawicy (KNP).
  
  
• Grupa Europa Narodów i Wolności (ENF)
  37 posłów i posłanek wybranych głównie we Francji z list Frontu Narodowego (15). Grupę przedstawia się jako złożoną z ruchów narodowych i antyeuropejskich. W jej skład wchodzi dwóch posłów wybranych w Polsce z list KNP.
  

Posłowie, którzy nie znajdują się w żadnej z grup, to posłowie niezrzeszeni. W większości przypadków albo nie odnajdują się ideologicznie w żadnej z istniejących grup, albo żadna z grup ich nie chce lub też zostali ze swojej grupy wyrzuceni.

Do formowania się grup dochodzi każdorazowo po wyborach. Najdłuższą tradycję w Parlamencie Europejskim mają grupy centrowe (centro-prawicowa EPL i centro-lewicowa S&D) oraz lewicowe (Zieloni, GUE/NGL). Po prawej stronie Parlamentu nowe grupy powstają co pięć lat.

Do kogo najkorzystniej dołączyć w Parlamencie Europejskim? Czy warto być dużą partią w dużej grupie politycznej (PO i PSL w EPL), dużą partią dominującą w mniejszej grupie politycznej (PiS w EKR) czy mniejszą partią w dużej grupie (SLD w S&D)? W kończącej się obecnie kadencji polscy posłowie EPL mieli duże przełożenie na trzy znaczące i wpływowe komisje jako ich przewodniczący, podczas gdy polskiej posłance z EKR przypadła tylko jedna podkomisja, która nie tworzy prawa. Z drugiej strony jeden z posłów PiS jest współprzewodniczącym EKR, co sprawia, że jest on jedynym Polakiem w Konferencji Przewodniczących grup.

Obecność w grupach o nieskrajnym profilu sprzyja osiąganiu pozycji wpływowych. To nie tylko stanowiska w komisjach, ale także funkcje posłów-sprawozdawców przygotowujących pierwsze wersje sprawozdań, rezolucji i poprawek do projektów legislacyjnych przedstawianych przez Komisję Europejską. Kluczową funkcję pełnią posłowie w funkcji tzw. posłów-cieni, którzy współpracują z posłami-sprawozdawcami. W pojedynkę ani poseł niezrzeszony, ani indywidualny poseł z grup skrajnie prawicowych (KNP) niewiele może zdziałać w Parlamencie Europejskim. To grupy polityczne są motorem napędowym pracy Parlamentu. Ich sekretariaty zapewniają dodatkowe wsparcie merytoryczne i strategiczne swoim posłom.

Co możesz jako obywatel Unii Europejskiej?

• Głosować i kandydować w wyborach europejskich, a także w wyborach lokalnych w kraju, w którym mieszkasz
• Studiować, pracować, prowadzić firmę, osiedlić się z rodziną w innym kraju UE
• W 19 krajach UE posługiwać się tą samą walutą – euro
• Robić zakupy przez Internet bez ograniczeń i zróżnicowania cen dla klienta ze względu na kraj zamieszkania, dotyczy to m.in. rezerwacji noclegów, lotów i wynajmu samochodów
• Otrzymać rekompensatę za odwołanie lub znaczne opóźnienie lotu
• Nie płacić roamingu za Internet podczas wakacji lub krótkiego wyjazdu na terenie UE
• Na całym świecie korzystać z opieki konsularnej placówki któregokolwiek z państw UE
• W razie łamania prawa europejskiego wystąpić o pomoc do Komisji Europejskiej lub posłów Parlamentu Europejskiego
• Swobodnie, bez wiz i paszportów, poruszać się po wszystkich krajach UE (dowód wystarczy)
• Posługiwać się swoim krajowym prawem jazdy w każdym kraju unijnym – wszędzie jest ważne
• Skorzystać z pilnej pomocy medycznej na terytorium Unii Europejskiej, na tych samych prawach, co obywatele kraju, w którym przebywasz. Numer ratunkowy jest wspólny dla całej Unii: 112
• W ciągu 14 dni odesłać zakupy zrobione przez Internet w dowolnym kraju UE
• Płacić obniżone stawki za rozmowy telefoniczne w ramach UE
• Znać skład chemiczny produktów podany obowiązkowo na opakowaniu
• Wnieść skargę na instytucje UE do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich
• Kontrolować informacje zamieszczane o sobie w sieci, np. żądać respektowania prawa do bycia zapomnianym

Kompetencje Parlamentu Europejskiego

Polityczne

• wybiera Przewodniczącego Komisji Europejskiej, przesłuchuje kandydatów na komisarzy i wybiera całą Komisję – ma prawo ją odwołać, ale tylko jako całość, a nie indywidualnego komisarza
• udziela zgodę (lub odmawia zgody) na porozumienia międzynarodowe w imieniu Unii Europejskiej
• prowadzi dialog z Przewodniczącymi Rady Europejskiej, Komisji Europejskiej, wszystkich rotacyjnych prezydencji Rady, a także np. w sprawie polityki zagranicznej z Wysoką Przedstawiciel ds. Polityki Zagranicznej bądź prezesem Europejskiego Banku Centralnego
• wybiera i nominuje Rzecznika Praw Obywatelskich Unii Europejskiej
• organizuje wysłuchania publiczne w sprawie Europejskich Inicjatyw Obywatelskich

Kontrolne

• inicjuje oraz uczestniczy w procesie uznania danego państwa za łamiące wartości europejskie (Artykuł 7)
• kontroluje inne instytucje przez interpelacje poselskie wobec Komisji Europejskiej i Rady Unii Europejskiej
• kontroluje prawo wtórne (akty delegowane i wykonawcze) Komisji Europejskiej
• powołuje komisje śledcze i specjalne (np. w przypadku afer podatkowych w rajach podatkowych, tzw. Panama Papers czy oszustw firm samochodowych w montażu filtrów)

Prawodawcze

• inicjuje zmiany traktatów unijnych i wyraża na nie zgodę (lub nie)
• w dialogu z Komisją Europejską zwraca się do niej w sprawie przygotowania propozycji prawnych (np. wizy humanitarne, oszustwa w montażu filtrów w samochodach i inne)
• negocjuje i przyjmuje prawo stosowane w całej Unii, wyznaczając nierzadko standardy dla całego świata w takich kwestiach jak: ochrona praw autorskich w czasach Internetu, prawa konsumenckie, standardy technologiczne, środowiskowe i klimatyczne

Budżetowe

• negocjuje i przyjmuje budżet unijny oraz wieloletnie ramy finansowe
• kontroluje wydatki budżetowe pozostałych instytucji

10 powodów, dla których warto głosować

1. Parlament Europejski jest blisko ludzi
   Europosłowie to jedyna władza Unii Europejskiej wybierana bezpośrednio przez obywateli, która uwzględnia ich głos i potrzeby w negocjacjach z innymi instytucjami unijnymi
   
   
2. Parlament broni Twoich praw
   W przypadku łamania prawa europejskiego możesz zwrócić się o pomoc do Komisji Europejskiej lub posłów Parlamentu Europejskiego, możesz też wnieść petycję lub złożyć skargę do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich
   
   
3. Parlament ma wpływ na prawo stosowane w Polsce
   Parlament Europejski odpowiada za ok. 20% całego prawa przyjmowanego w naszym kraju, a w zakresie prawa gospodarczego odsetek regulowany przez Parlament i Radę UE sięga nawet 80%
   
   
4. Od głosów posłów wybranych w Polsce wiele zależy
   Polacy zajmują 6. miejsce pod względem liczby posłów w Parlamencie na 28 krajów, po Niemczech, Francji, Włoszech, Wielkiej Brytanii oraz Hiszpanii. 51 polskich posłów to grupa porównywalna ze wszystkimi posłami z trzech krajów Beneluxu (53) czy trzech krajów Skandynawii (46)
   
   
5. Polacy pełnią ważną funkcję we władzach europejskich
   W dotychczasowych trzech kadencjach (od 2004) mieliśmy już dwóch przewodniczących najważniejszych instytucji europejskich: Jerzy Buzek – przewodniczący Parlamentu Europejskiego (2009–2012) oraz Donald Tusk – przewodniczący Rady Europejskiej (2014–2019)
   
   
6. Parlament dba o bezpieczeństwo gospodarcze
   Tylko Parlament Europejski i Komisja Europejska mogą skutecznie rozliczać giganty takie jak: Google, Facebook, Gazprom, Samsung czy Huawei
   
   
7. Parlament daje impuls polskim firmom do rozwoju
   Fundusze europejskie wpływają na innowacyjność polskich firm, np. pierwszy autobus elektryczny w Europie zbudowano w Polsce ze środków unijnych, unowocześniono Lotnicze Pogotowie Ratunkowe
   
   
8. Parlament kształtuje przyszłość, w jakiej będziemy żyć
   Parlament Europejski zabiera głos i przyjmuje prawo w tak ważnych sprawach jak wolności osobiste w Internecie czy biotechnologia
   
   
9. Parlament jest demokratyczny
   Zasiadają w nim reprezentanci wszystkich nurtów światopoglądowych (prawicy, lewicy, liberałowie, zieloni, eurosceptycy); każdy wyborca może więc czuć się reprezentowany
   
   
10. W Parlamencie każdy głos się liczy
    Nawet głos oddany na posła małej frakcji może mieć znaczenie w konkretnej, ważnej dla obywateli, sprawie, bo w Parlamencie Europejskim nie ma stałej koalicji większościowej, a większość buduje się oddzielnie dla każdej sprawy

Lepiej mądrze zagłosować,
niż się wstydząc, w domu chować

Głos na 15-lecie członkostwa Polski w Unii Europejskiej