“Jest taki dzień, tylko jeden raz do roku…”

“Jest taki dzień, tylko jeden raz do roku” jak śpiewał Seweryn Krajewski. Ten dzień to Wigilia Bożego Narodzenia –  jeden z najbardziej wyjątkowych dni w ciągu całego roku. Jest to święto rodzinne, przeważnie spędzane w gronie najbliższych ludzi. Wieczór wigilijny w tradycji polskiej jest najbardziej uroczystym i najbardziej wzruszającym wieczorem roku. Wigilia  to także dzień, który obfituje w zwyczaje i przesądy rzekomo posiadające niezwykłą moc.

Wolne miejsce przy stole

Znany i powszechny jest obecnie w Polsce zwyczaj pozostawiania wolnego miejsca przy stole wigilijnym. Miejsce to przeznaczone bywa przede wszystkim dla przygodnego gościa. Pozostawiając wolne miejsce przy stole wyrażamy również pamięć o naszych bliskich, którzy nie mogą świąt spędzić z nami. Miejsce to może również przywodzić nam na pamięć zmarłego członka rodziny.

Pierwsza Gwiazda

W Polsce wieczerze wigilijna rozpoczynało się, gdy na niebie ukazała się pierwsza gwiazda. Czyniono tak zapewne na pamiątkę gwiazdy betlejemskiej, która według Ewangelisty, św. Mateusza, ujrzeli Mędrcy, zwani tez Trzema Królami.

Parzysta ilość osób

Do tradycji wigilijnej należy, aby do stołu zasiadała parzysta liczba osób. Nieparzysta zaś ilość uczestników miała wróżyć dla jednego z nich nieszczęście. Najbardziej unikano liczby 13. Feralna 13 bierze swój początek od Ostatniej Wieczerzy, kiedy to jako 13 biesiadnik przybył Judasz Iskariota. Jeżeli ilość biesiadników była nieparzysta, wówczas w bogatszych lub szlacheckich domach zapraszano do stołu kogoś ze służby, w biedniejszych domach jakiegoś żebraka.

Łamanie się opłatkiem

Najważniejszym momentem wieczerzy wigilijnej w Polsce jest zwyczaj łamania się opłatkiem, podczas którego składamy sobie życzenia pomyślności i wybaczamy urazy.

Nieparzysta ilość potraw

Ilość potraw, według tradycji, powinna być nieparzysta. Nieparzysta ilość potraw miała zapewnić urodzaj lub dobra prace w przyszłym roku. Potrawy powinny zawierać wszystkie płody rolne, aby obrodziły w następnym roku. Wskazane tez było skosztować wszystkich potraw, żeby nie zabrakło którejś podczas następnej wieczerzy wigilijnej.

Śpiewanie kolęd

Nieodłączną częścią wieczoru wigilijnego było i jest wspólne kolędowanie przy Bożonarodzeniowej szopce. Wspólne kolędowanie jest pięknym staropolskim zwyczajem , który przetrwał do dziś.

Pasterka

Pasterka, to msza odprawiana w kościołach dokładnie o północy, która kończy wieczór wigilijny. Zgodnie z tradycją upamiętnia ona przybycie do Betlejem pasterzy i złożenie przez nich hołdu nowo narodzonemu Mesjaszowi. Zwyczaj sprawowania bożonarodzeniowej liturgii nocnej wprowadzono w Kościele już w drugiej połowie V wieku. Do Polski dotarł on więc być może razem z chrześcijaństwem.